Edelherten en smelleken

Mijn hart ligt bij het wild. Al van kinds af aan. Of het nu wilde zwijnen zijn, reeën of edelherten. Het maakt mij eigenlijk niet uit. Wel heb ik een voorkeur als het gaat om het fotograferen van wild. Edelherten spreken nog steeds tot de verbeelding en ik mag ze ontzettend graag fotograferen. Het liefst in zoveel mogelijke settings. Hier op de Veluwe zijn ze niet makkelijk te fotograferen, maar in Schotland net zo. Het open landschap maakt het lastig ongezien bij ze te komen dus stukje voor stukje op handen en knieën, van heuvel naar heuvel, dichterbij zien te komen. Dit is zwaar, want de grond is koud, nat en glad. Maar op het moment dat je langzaam over de heuvel kijkt en de herten rustig ziet grazen, weet je dat je het goed hebt gedaan. Nu langzaam de camera op de heuvel leggen en voorzichtig een geluidje maken. Bingo, hij staat erop.
Ook de herten in de Schotse larixbossen zijn schuw. Ook valt mij op dat de Schotse herten een stuk kleiner zijn. Of dit komt door het schaarse voedsel of dat het genetisch is, weet ik niet. Ik denk een combinatie van beide. Het voedsel wat ze binnen krijgen lijkt mij erg mineraal arm.
Maar ja, het blijven edelherten en ik vind ze mooi. Punt. Oorspronkelijk zijn het geen echt bosdieren. Je kunt je voorstellen dat het gewei niet echt handig is in de dichte bossen. Ondanks dat zijn ze er verrekte handig in om zo weinig mogelijk te raken. Zeker als het gewei in de groei is, zit er veel gevoel in het gewei en zullen ze niets raken omdat dit voor misvorming van het gewei kan zorgen. Ze horen van oorsprong thuis op de open vlakte. Het is dan ook een vluchtdier. Ze kunnen enorme afstanden afleggen in hoog tempo en zijn uitstekende zwemmers.
Edelhert bevat het woord edel en dat is niet voor niets. Ze hebben iets adelijks, iets statigs. Zeker de jonge herten kunnen erg arrogant kijken met hun borst vooruit en kin omhoog. Soms lijken het net dressuurpaarden.
Met alle plezier heb ik dit jaar de edelherten mogen en kunnen fotograferen zowel op de Veluwe als in Schotland.
Schotland is voor mij een favoriete bestemming geworden. Niet alleen voor wild, maar ook voor vogels. De fantastische omgeving is een genot voor het oog. Er zijn grote stukken waar een dikke meter sneeuw ligt, maar ook stukken waar de bruine heide nog zichtbaar is. Dit is het domein van de smelleken en slechtvalk. 2 prachtige valken die het fotograferen meer dan waard zijn. Voor mij was dit de eerste keer dat ik de smelleken zo dichtbij zag en was erg onder de indruk van zijn mooie kleuren en karakteristieke kop. Dat je dit ook nog kan meepakken is meer dan geweldig.
Volgende keer hoop ik een stukje te schrijven over mijn ervaringen met de sneeuwhaas. Die rakkers spelen graag een spelletje met je en dat heb ik geweten.

Gr. Edwin

Schotse hooglanden part I

Zojuist terug gekomen van een prachtige week in Schotland. Samen met Mark Hamblin hebben we gezocht naar de sneeuwhazen en sneeuwhoenders. Voor mij compleet nieuwe soorten en en hun habitat spreekt mij ook erg aan. Zelf ben ik een groot liefhebber van berglandschappen en zeker in combinatie met sneeuw en ijs. Dat laatste maakte de zoektocht niet makkelijker.Sneeuwhazen en hoenders zijn in de winter wit zoals u weet en perfect aangepast aan de winterse omstandigheden. Ze kunnen temperaturen tot wel -30C aan. Nauwelijks is er beschutting te vinden op de kale bergtoppen, maar dat schijnt ze niet te deren. Dat wij mensen wat minder goed zijn aangepast zou al snel blijken. Er stond een gemene wind die de stuifsneeuw horizontaal in je gezicht blies. Het was niet eens zo koud. Ik denk zo’n -5, maar de wind zorgde voor een gevoelstemperatuur van zo’n -20C.We parkeerde de auto bij een skicentrum en begonnen aan de klim. Een dikke donzen jas, Gore-tex regenbroek, zonnenbril en gaiters over de bergschoenen om te voorkomen dat er sneeuw in mijn schoenen zou komen. Na een stijle klim van zo’n 300 meter begon ik al aardig te zweten, met name op de rug waar de rugtas de kleding tegen mijn rug drukt. Op die plek ventileert het niet meer en voelde ik het zweet langs mijn rug lopen. Even dacht ik om mijn jas open te ritsen, maar besloot het niet te doen. De wind was gewoon te sterk en zou snel afkoelen. De sneeuw was bevroren en keihard. Dit zorgde ervoor dat het spiegelglad was en na ieder tien meter gleden we wel een keer uit om 5 meter lager weer tot stilstand te komen. Tenminste als je geluk had……..Mark gleed uit om 50 meter lager te worden gelanceerd tegen een kleine helling. Ik zag hem een meter hoog de lucht in vliegen en door de klap liet hij zijn camera en lens uit z’n handen glippen. Deze kwam wat verder met een klap op het ijs terecht. Gelukkig bleek alles nog heel en konden we na een lachbui weer verder.Boven aangekomen kwamen we een mooie groep sneeuwhoenders tegen, bestaande uit 2 mannetjes en 7 vrouwtjes. Ze waren aan het fourageren tussen een paar heidetopjes die nog boven de sneeuw uitstaken. Met hun poten krabden ze nog wat sneeuw weg op zoek naar wat lekkers. Ze waren in perfecte conditie.Op onze buik met het statief helemaal plat kropen we langzaam naar de vogels toe. Ze lieten zich goed benaderen en gingen rustig door met hun bezigheden. Na een kwartiertje op m’n buik sloeg de kou toe. Mijn bezwete rug koelde snel af en de wind trok ook nog wat aan. De dikke wanten die ik droeg maakten het onmogelijk om mijn camera te bedienen en stopte ze in mijn jaszak. Een paar dunnen handschoenen moesten het overnemen, maar waren niet bestand tegen de extreme windvlagen. Na zo’n 10 minuten waren mijn handen bevroren en deden ontzettend pijn. Even doorbikkelen, want die sneeuwhoenders en de stuifsneeuw maakten het toch wel heel erg mooi. Na een uur vloog de hele groep weg om 100 meter verder weer te landen. Dit moment grepen wij aan om op te warmen. Een paar rondjes rennen, push-ups en wat springen zorgden ervoor dat we weer wat warmer werden. Gelukkig waren we alleen en de hoenders kunnen toch niemand vertellen hoe komisch dit eruit heeft moeten zien. Een bak koffie naar binnen en langzaam weer de groep opgezocht. Dit herhaalde zich zo’n 5 maal en de dag was al weer om. Mijn broek was inmiddels keihard geworden en mijn muts was vastgevroren aan mijn haar.Een zware dag en hard gewerkt, maar natuurfotografie op z’n best. Tevreden lieten we ons stukje voor stukje naar beneden glijden. We keken uit naar het avondeten en rond 10 uur lag ik op bed om de dag nog eens door te nemen. Met een volle buik viel ik voldaan in slaap. Morgen weer vroeg op, want dan gaan we op zoek naar de sneeuwhazen.

Edwin Kats