De Schwemm Oostenrijk

Begin juni 2014 ben ik met een speciale missie naar Oostenrijk afgereisd. Het doel was het bemonsteren van de Schwemm. Dit is een prachtig moerascomplex van ongeveer 65 hectaren. Het gebied is rijk aan bijzondere planten en dieren. 

Bergnachtorchis

Tolieldia calyculata

Maar het is ook de place to be voor sierlagen, met meer dan 340 soorten desmidiaceae is het ook de rijkste sieralgen plek van Europa. Veel van de soorten die je in de Schwemm kunt vinden zijn in Nederland lang gelden al verdwenen, door vervuiling van het oppervlaktewater. Maar de meeste soorten die er gevonden worden zijn in heel Europa zeer zeldzaam  

Micrasterias apiculata

Helaas zijn deze algen met het blote oog niet waar te nemen. Je hebt dan ook een redelijke microscoop nodig om ze te kunnen zien.

Micrasterias fimbriata

Naast de algen was er natuurlijk ook nog wat tijd om naar andere wonder van de natuur te kijken. Vlak bij het hotel was een prachtige plek voor Dwergjuffers. Op een van de excursies naar een kalkrijk ven kreeg ik als bonus de Siberische waterjuffer voor mijn lens.

Dwergjuffer

Siberische waterjuffer

Er vlogen veel verschillende soorten parelmoervlinders tijdens mijn bezoek. Vooral de zilveren maan en zilvervlek waren ruimschoots aanwezig.

 Zilveren maan

Zilvervlek

Misschien wel de mooiste bonus van deze reis, was de ontdekking van een groepje bloeiende vrouwenschoentjes. Een orchidee die al heel lang op mijn verlanglijstje stond. 

Vrouwenschoentje

'Mistige insecten'

Gisteren las ik een leuk stukje over insecten. Waarom ze met mistig weer niet vliegen.
De temperatuur zal hierbij een rol spelen, maar er blijkt meer aan de hand te zijn. Ze zien er dan overigens wel prachtig uit!

Zwarte heidelibel

Hoe zit dat dan? Uit onderzoek bij muggen blijkt dat ze wel in regen vliegen, maar niet met mist. Dat heeft te maken met hun haltertjes, kleine orgaantjes achter de vleugel, die ze snel op en neer bewegen. Ondanks het feit dat ze waterafstotend zijn, hebben ze toch last van de hele kleine mistduppeltjes. De mug kan daardoor z'n positie niet goed bepalen en blijft aan de grond. Ook vlinders en libellen blijven op dit soort dagen aan de grond.
Da's dus reden genoeg om op een mistige dag er op uit te gaan, of een keer bijtijds op te staan en een aantal 'slapers' op te zoeken.
Ik zoek dan zo'n rustige morgen uit, met veel mist en een opkomende zon.

Staphorsterveld bij zonsopgang

De bandheidelibel komt bij ons in Overijssel vrij algemeen voor en het is dus niet zo lastig om er een te vinden. Ik ben op een ochtend en later eens een keer op een middag gaan kijken en verwonder me erover hoe mooi die druppels op z'n lijf blijven zitten.

Bandheidelibel

Bandheidelibel

Close-up van het oranjetipje op z'n waardplant. Je ziet ze eigenlijk alleen maar op de pinksterbloem.

Oranjetipje

Vlak bij mij in de buurt ligt een klein natuurgebiedje, waar o.a. de zilveren maan voorkomt. Ik vind het een prachtig diertje, met een fantastische tekening op z'n vleugels. 

Zilveren maan

Zilveren maan

 Maar, met een beetje mist ziet alles er prachtig uit. Wat te denken van een eenvoudig spinnenweb?

Spinnenweb

Libellen zijn een dankbaar onderwerp om te fotograferen. Hoewel, ze hebben wel voortdurend de neiging om zich te verschuilen. Dat geeft trouwens ook vaak een leuk effect. 

Watersnuffel

Deze steenrode heidelibel zit rustig in het vroege morgenlicht te wachten totdat het warm genoeg is om te gaan vliegen. Hij schudt dan met z'n vleugels om de waterdruppels eraf te laten vallen. Als hij daarna vertrokken is, gaat hij iets verderop zitten om de laatste druppels eraf te poetsen.

Steenrode heidelibel

Tot slot nog een keer de zwarte heidelibel. Een gewoon, veel voorkomend dier, maar toch zo mooi. Je hoeft niet ver weg om te kunnen genieten!

Zwarte heidelibel

 

Eifel

Sinds 2000 bezoek ik ieder jaar soms wel twee keer per jaar de Eifel. Onze uitvalsbasis is dan het pittoreske stadje Blankenheim. Het plaatsje ligt centraal in de Eifel en is dan ook een prima plek voor alle vlinder uitstapjes. In de directe omgeving van Blankenheim liggen prachtige kalkgraslanden en mooie beekdalen.

Zowel de beekdalen als de kalkgraslanden worden met veel zorg beheerd. Het beheer voor de kalkgraslanden bestaat uit het gedoseerd laten grazen van een schaapskudde, die kort verblijft op de hellingen om zo niet alles op te knabbelen. Voor de beekdalen is een juist maaibeheer ontwikkeld. Al deze maatregelen hebben op plant en dier een positief effect. De specifieke plantengemeenschappen die door dit beheer blijven bestaan herbergen ook vlinders die niet zonder deze speciale planten kunnen. Je komt dan ook een grote variatie aan vlinders tegen, die allemaal gespecialiseerd zijn op dit specifieke biotoop. In al die jaren vlinders kijken weet je waar je moet zijn voor de leukste soorten en de mooiste plekken.

Bentheimer schaap

Wat opvalt, zijn de verschillen per jaar, geen jaar is het zelfde, ondanks dat we in vrijwel de zelfde tijd gaan. 2011 was wel het jaar van de parelmoervlinders in totaal hadden we 7 verschillende soorten. In al die jaren had ik nog maar enkele Ringoogparelmoervlinders gezien. Dat is dit jaar ruimschoots goed gemaakt. In vrijwel alle beekdalen die we bezocht hebben, vloog deze parelmoervlinder zeer uitbundig.

Ringoogparelmoervlinder

Ringoogparelmoervlinder

Purperstreepparelmoervlinder

Zilveren maan

Sinds enkele jaren komen we op een plek waar nog een populatie Blauwe vuurvlinders vliegt. Deze soort is door verruiging van de beekdalen en daardoor het verdwijnen van zijn waardplant in de Eifel erg schaars geworden. Ook buiten de Eifel spelen deze problemen een grote rol bij het verdwijnen van deze prachtige vuurvlinder. Op plekken in de Eifel waar deze vlinder vliegt probeert men het tij te keren, door het beheer voor deze vlinder aan te passen.

Blauwe vuurvlinder

Voor het fotograferen van vlinders is het zaak dat je vroeg in het veld bent. De vlinders zitten dan vaak boven op de bloemen te wachten tot dat het zonnetje voldoende warmte geeft om weer te gaan vliegen; het moment om de vlinders te benaderen en vast te leggen op de gevoelige plaat. Met een reflectiescherm kun je de vlinders die in de schaduw zitten een beetje oplichten. Zo krijgt de vlinder net even wat meer kleur. In drie dagen vlinderen hadden we dit jaar 38 verschillende soorten van deze prachtige vliegende juweeltjes.

Purperstreepparelmoervlinder

Rode vuurvlinder

Zilveren maan

Helaas heb ik dit jaar geen tijd meer om nog een keer achter de vlinders aan te gaan in de Eifel. Dan maar dromen van al die mooie prachtige creaties.

Wil Leurs

Macro 5

Palpopleura portia (vrouwtje)

Nu de winter in ons land in alle hevigheid is losgebarsten is er op macro gebied niet veel meer te beleven. Je kunt dan twee dingen doen, je ruimt je macrolens op voor een langere tijd, of je gaat nog even naar een land waar je heerlijk aan je trekken komt, omdat er nog genoeg van dat kleine grut rond vliegt. Zes uurtjes vliegen en je zit in Gambia en daar kun je heerlijk genieten van vogels, maar vooral ook van vlinders en libellen. Als je eind november naar dit land gaat, zit je net na de regentijd. Het is misschien wel de beste tijd om er libellen te gaan kijken. De plasjes en stroompjes zijn nog niet opgedroogd. Water is een bron van leven en dat is dan ook duidelijk waarneembaar. Overal waar water is, vinden we libellen. Het is een drukte van belang rond en boven de plasjes en stroompjes.

Ceriagrion glabrum


Palpopleura portia (mannetje)

Trithemis annulata

Op een van onze tochtjes door het binnenland vonden we een libel die nog nieuw was voor het land. De Phyllomacromia pseudoafricana was nog niet eerder waargenomen in Gambia.

Phyllomacromia pseudafricana

Niet alleen voor de libellen is het een goede tijd om dit land aan te doen, maar ook voor de vlinders is het fantastisch.

Angola White-lady Swordtail

Op het moment dat we in Gambia waren vloog vooral de Caper Withe zeer uitbundig. Zo uitbundig dat het wit zag van de vlinders, het moeten er vele miljoenen geweest zijn. Op sommige dagen leek het net of het sneeuwde zo veel vlinders in de lucht. Dat het dit jaar extreem was, bleek wel uit de verhalen van mensen die hier al vele jaren wonen. Zij hadden dit schouwspel, dat dagen lang onophoudelijk door ging nog nooit zo extreem gezien.

Caper Withe

Je kon zelfs als het stil was het gefladder van de fragiele vleugeltjes horen. Een heel bijzonder fenomeen.

Gambia the smiling coast

Wil Leurs

Macro 4

Zwitserse glanserebia

Nu het weer omslaat en de dagen korter worden, begint er meer tijd te komen om al het fotomateriaal van het afgelopen jaar te bewerken. Het is een duik terug in de tijd, erg leuk om zo voor de tweede keer met je beelden bezig te zijn. De zomer komt zo weer helemaal terug. Herinneringen aan een heerlijke tijd. Het genieten van de prachtige vlinders in Aosta was dit jaar op vlindergebied letterlijk en figuurlijk een hoogtepunt.

Alpenhooibeestje

Geelsprietdikkopje

Zwarte apollovlinder

Bosparelmoervlinder

Herdersparelmoervlinder

In de buurt van Aosta ligt het natuurpark Grand-paradiso, een bergmassief dat ruim 4000 meter boven Valle d’Aosta uitsteekt. Dit gebied is in alle opzichten een paradijs, maar het zijn toch wel de grote hoeveelheden vlinders die het zo bijzonder maakt voor mij. Niet alleen de aantallen vlinders, maar ook de grote diversiteit aan soorten, zorgt er voor dat je niet uitgekeken raakt. Niet alleen uitgekeken maar ook niet uit gefotografeerd.

Bleekblauwtje

Witstreepblauwtje

Het is dan ook goed oppassen, voor je het weet heb je zo 100 GB aan plaatjes geschoten. Al die beelden moeten ook weer uitgezocht worden en dat is veel werk. Een beetje selectief te werk gaan in het veld, kan dan ook geen kwaad. Rustig een vlinder benaderen, kijken of de achtergrond mooi is, of het licht goed is en of de compositie juist is en dan pas afdrukken. Hopen dat de vlinder blijft zitten en hopen dat de foto scherp is. Iets wat hoger in de bergen nog wel eens wil mislukken door de harde wind die daar vaak staat. Door de beperkt scherptediepte bij een macrolens staat de minste beweging al garant voor een onscherpe foto.

Heideblauwtje

Alpenbauwtje

Een van de soorten die we dolgraag wilde zien tijdens deze vakantie was het Alpenblauwtje. Een soort die niet zo algemeen is als het Heideblauwtje in deze regio. Het was dan ook erg leuk om een kakelverse vlinder te vinden. Nog mooier was het, na wat mislukte pogingen dat ik het Alpenblauwtje hebben kunnen fotograferen. Dat Aosta rijk is aan vlinders blijkt wel uit het aantal soorten die je er kunt aantreffen. Met meer dan 140 soorten dagvlinders ben je niet zomaar uitgekeken. Om ze allemaal te zien moet je dan ook meerdere bezoeken brengen. Iets waar ik nu al reikhalzend naar uitkijk. Wat mij betreft kan de winter niet snel genoeg voorbij zijn.

Wil Leurs

Macro 2

Als de vogeltrek voorbij is

Op Lesbos begint het de tweede week van mei, aangenaam rustig te worden. De vogeltrek is dan wel zo’n beetje op zijn retour. De meeste vogelaars en vogelfotografen houden het ook voor gezien, het eiland komt weer tot rust. Veel plasjes drogen op, de bloemenzee loopt ook een beetje op zijn eind. Het leven begint zich rond de beekjes en stroompjes te concentreren. Het ideale moment om naar Lesbos te gaan. Lekker opstap met mijn macrolens. Er valt in deze tijd veel te zien, al zijn het dan geen vogels. Lesbos herbergt vele soorten libellen en vlinders, die soms verrassend massaal kunnen vliegen.

Bruine eikepage

In het voorjaar van 2010 vloog Bruine eikepage zeer uitbundig. Er was geen plek op het eiland waar je dit vlindertje niet tegen kwam. Op Lesbos kun je vooral de oostelijke vormen vinden van verschillende vlinder soorten. Van het Marmerwitje, Resedawitje, Pijpbloemvlinder en Tijmblauwtje tref je hier de oostelijke vorm aan. In totaal kun je er 53 verschillende soorten dagvlinders vinden. Mooie soorten zoals Blauwe ijsvogelvlinder, Toortsparelmoervlinder en Wikkeblauwtje laten zich verassend goed fotograferen. Er zijn ook locaties op het eiland waar je een vreemde snuiter tegen het lijf kan lopen, de Snuitvlinder. Het is een dagvlinder met bijzonder lange palpen zo lang dat het net lijkt of hij een lange neus heeft.

Oostelijk marmerwitje

Oostelijk resedawitje

Snuitvlinder

Grote schaduwzandoog

Toorstparelmoervlinder

Ook voor de libellen is een bezoek aan dit eiland meer dan de moeite waard. In totaal kun je er 44 soorten vinden waarvan een aantal hele leuke soorten, die op het vaste land van Europa zeker niet makkelijk zijn om te vinden. Een dagje langs willekeurige beek wandelen levert al snel een leuke lijst met juffers en libellen op. De meest algemene soort is misschien wel de Kleine tanglibel, maar ook Oriëntjuffer is vrij makkelijk te vinden langs deze stroompjes. Voor Schaduwlibel en Turkse bronlibel moet je wel wat meer moeite doen. Ook die zijn met een beetje geduld wel te vinden.

Turkse bronlibel

Kleine tanglibel

Purperlibel

Schaduwlibel

Verder tref je hier ook mooie soorten als Bastaardlibel (Ascalaphus libelluloides) en Griekse Wimpelstaart (Nemoptera coa) aan. Vooral Griekse wimpelstaart kan in sommige jaren massaal vliegen.

Bastaardlibel

Griekse wimpelstaart

De combinatie van vlinders, libellen en de heerlijke rust, maken van dit eiland een perfecte bestemming na de grote vogeltrek.

Wil leurs